zondag 13 maart 2011

Tonke Dragt





De nationale secties van de IBBY (International Board on Books for Young People) kunnen elk een auteur en een illustrator nomineren voor de tweejaarlijkse Hans Christian Andersen Award. Deze prijs (de ‘kleine Nobelprijs’) is internationaal de meest prestigieuze op het gebied van kinder- en jeugdliteratuur. Voor de editie van 2012 heeft de Nederlandse sectie van IBBY schrijfster Tonke Dragt en tekenares Annemarie van Haeringen genomineerd. In april volgend jaar worden de winnaars bekendgemaakt tijdens de Kinderboekenbeurs in Bologna. De uitreiking vindt vervolgens plaats op het tweejaarlijkse IBBY congres dat in september 2012 in Londen plaatsvindt.

Verschillende werkelijkheden
Het openen van een deur, het uitspreken van een bepaald woord of het betreden van een woud: dat zijn dingen die voor personages in de boeken van Tonke Dragt verstrekkende gevolgen kunnen hebben. De grens daarin tussen werkelijkheid en verbeelding (of eigenlijk: tussen twee en zelfs meer werkelijkheden) is immers zo vaag dat er niet veel voor nodig is om die te overschrijden. Zij het alleen door hen die daartoe voorbestemd zijn. Cruciaal in het spel met verschillende werkelijkheden of lagen van eenzelfde werkelijkheid is de taal. Zo heeft de ontknoping in De zevensprong te maken met de dubbele betekenis van het woord ladder: klimwerktuig, maar ook toonladder.

Aan de andere kant
Mysterie en raadsel ontbreken in geen van de boeken van Tonke Dragt. Niets daarin is vanzelfsprekend, ook niet dat achter een deur steevast dezelfde werkelijkheid zou schuilgaan. ‘Je weet nooit echt wat er is aan de andere kant. Neem de deur van je eigen kamer. Ga eens je kamer uit door de deur te openen op de goede manier, op de juiste tijd en zie waar je dan komt...’ Zo begint Aan de andere kant van de deur (1992), het eerste deel van Zeeën van tijd, dat gevolgd zou worden door een tweede deel, De weg naar de cel. Inmiddels wachten we daar al bijna twintig jaar op. In 2005 had het verschijnen ervan de klap op de vuurpijl moeten zijn bij de viering van haar 75ste verjaardag. In 2009 verscheen wel Dichtbij ver van hier, een uitgave in groot formaat met achttien collages die ze heeft gemaakt bij het schrijven van Zeeën van tijd. Daarop is veel te ontdekken, zeker bij thema’s die haar zo fascineren als deuren, klokken, spiegels en dwaalwegen. Haar enige andere nieuwe uitgave in negentien jaar was de tekst van Wat niemand weet, het Kinderboekenweekprentenboekje 2007.

Initiatie
Toch hoeven lezers van Tonke Dragt niet op hun honger te zitten. Haar boeken als Verhalen van de tweelingbroers (1961, haar debuut), De brief voor de koning (1962), Geheimen van het Wilde Woud (1965), De zevensprong (1966), Torenhoog en mijlen breed (1969) en De torens van februari (1973) worden met grote regelmaat herdrukt. Een boek als De brief voor de koning dankt zijn populariteit aan het feit dat het zoveel meer is dan een avonturenverhaal. De tocht die de jonge Tiuri onderneemt voor hij tot ridder wordt geslagen, is zowel een karakterproef als een initiatie in de wereld buiten zijn beschermde milieu. Hij leert veel over zichzelf maar ook over de anderen. Geheel terecht werd het boek in 2004 bekroond met de Griffel der Griffels, de speciale prijs ter gelegenheid van de 50ste editie van de Kinderboekenweek. In 1976 werd ze voor haar oeuvre al bekroond met de Staatprijs voor Jeugdliteratuur.

Tweede nominatie
Wat niemand weet, het prentenboekje voor de Kinderboekenweek 2007, maakte Tonke Dragt samen met Annemarie van Haeringen, die nu tegelijk met haar is genomineerd voor de Hans Christian Andersen Award. Het is haar tweede nominatie voor deze prijs: in 2006 werd ze daarvoor ook al voorgedragen. Van Haeringen, onder veel meer bekend van haar illustraties in de heksen-boeken van Hanna Kraan en in de door Rindert Kromhout geschreven prentenboeken over Ezel, heeft al veel prijzen gewonnen. Drie keer won ze een Gouden Penseel: in 1999 voor haar tekeningen in Malmok, met tekst van Sjoerd Kuyper, in 2000 voor De prinses met de lange haren en in 2005 voor Beer is op Vlinder. Voor deze beide laatste boeken schreef zij zelf de tekst. Voor haar tekst in Het begin van de zee, met tekeningen van haarzelf, won ze in 2003 zelfs een Zilveren Griffel. De jury schreef dat zij er uitstekend in was geslaagd de harmonie tussen tekst en tekeningen tot stand te brengen.

Nederlandse winnaars
Nederlandse winnaars van de Hans Christian Andersen Award waren Annie M.G. Schmidt in 1988 en Max Velthuijs in 2004.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten